Zamantı Irmağı, aslında Seyhan Irmağı’nin bir kolu. Ancak Seyhan’a ulaşıncaya kadar dar ve derin vadilerden akarak Kayseri’nin Tahtalı Dağları’nı bir baştan bir başa geçiyor. Türkiye’nin rafting yapılan sayılı nehirlerinden biri olan Zamantı, deli dolu akan, su taşıma kapasitesi yüksek, geçtiği alanlara hayat veren, çevresinin doğal zenginliğini artıran önemli bir akarsuyumuz. Zamantı, Pınarbaşı ilçesine bağlı Uzunyayla’nın Şerefiye köyünden doğuyor. Pınarbaşı, Tomarza, Develi, Yahyalı ilçelerinden geçerek Adana’ya 80 km. mesafedeki Aladağ ilçesinin Akinek Dağı yamaçlarında Göksu Irmağı ile birleşerek Seyhan Irmağı’nı oluşturuyor.
| Bulunduğu İl | Kayseri |
| Kapladığı Alan |
147.706 km2 |
| Kordinatlar | D 35’ 30° K 37’ 55° |
| Ort. Yükseklik |
1.330 – 2.326 m. |
| Yönetim Planı | Yok |
Kendisi de ayrı bir doğal alan olan Kapuzbaşı Şelaleleri, Zamantı Irmağı’nın besleyen en önemli kaynaklardan biri. Akışı boyunca Zamantı’ya katılan küçük dereler de var. Boran, Çermişek, Kuş, Tahtacık, Bercan, Tahtalımezar, Kuru ve Alagöz gibi çay ve dereler de suları ile Zamantı’yı besleyen kaynaklar.
Zamantı Irmağı Doğal Alanı, Erciyes Dağı’nın doğusundaki dağlık araziler ve irili ufaklı düzlüklerden oluşuyor. Pınarbaşı’nı Tomarza’ya bağlayan karayolu, alanın içinden geçiyor. Yağış alanı yaklaşık 8.700 km² olan Zamantı’nın ortalama yıllık akımı 65.603 m³. Irmağın en yüksek debisi saniyede 970 m³’e kadar çıkıyor.
Bitki ve Hayvan Varlığı
Fauna:
Zamantı Irmağı, endemik akarsu balıkları açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’nin en nadir akarsu balıklarından Barbatula sementica, Barbatula seyhansis ve Salmo platycephelus türleri sadece Zamantı ve kollarında yaşıyor. Irmağın geçtiği vahşi doğa boyunca birbirinden güzel kuşlar, ötüşleri ve neşeli cıvıltılarıyla, azgın akan sulara eşlik ediyor. Zamantı’nın kuşları ve balıklarının ayrı ayrı araştırılması gerekiyor.
Flora:
Zamantı’nın yardığı dağlık araziler genellikle ormanlarla kaplı. Irmağın çevresi, dağ bozkırları ve düzlüklerdeki tarım alanlarından oluşuyor. Zamantı ve kolları, dağlık bölge akarsu ekosisteminin dünyadaki en iyi korunmuş örneklerinden birini oluşturuyor. Alanın en yüksek dağı olan Şirvan Dağı’nın üst kesimlerinde ise yüksek dağ çayırları yer alıyor.
Alandaki Aktiviteler
Bölge halkı geçimini genellikle tarım ve hayvcancılıkla sağlıyor. Bölgede ağırlıklı olarak kuru tarım yapılıyor. Küçükbaş ve büyükbaş hayvan besiciliği bir hayli yaygın. Ancak Zamantı denince rafting akla geliyor. Irmak, uzunluğu, su debisi, yeraltı geçişleri ve kanyonlarının yanı sıra, profesyonel ve amatör raftingcilerin kullanabileceği parkurları olması nedeniyle yerli ve yabancı raftingcilerin ilgi odağında. Rafting turizmini teşvik için Kayseri Valiliği, Yahyalı ilçesinde her yıl rafting şenliği düzenliyor. Zamantı Irmağı, Nisan – Eylül arasında rafting sporuna elverişli. Sağlık problemi olmayan 15 yaş ve üzeri herkes Zamantı’da rafting yapabiliyor. Zamantı, su düzeyinin en yüksek olduğu bahar aylarında özellikle yurt dışından gelen rafting gruplarını misafir ediyor. Zamantı Irmağı’nın Yahyalı İlçesi sınırları içinde kalan Yeşilköy’den başlayan rafting parkuru, 18 kilometre uzunluğa sahip. Su debisi de rafting için oldukça elverişli. Zamantı, dev kanyonlar arasından geçiyor ve rafting için bu ırmağı tercih edenlere eşsiz doğal güzellikler sunuyor. Toros Dağları arasındaki derin vadilerden geçen Zamantı’da rafting yapanlar Kanyonun mavi sularını, coşkulu şelalelerini, eski su değirmenlerini de keşfediyorlar. Biri 78, dişeri 92 metre uzunluğundaki iki doğal köprünün de altından geçen parkur, rafting yapanlara ayrı bir heyecan vererek Kapuzbaşı Şelaleleri’nde son buluyor.
Başlıca Tehdit ve Sorunlar
Zamantı Irmağı’ndan Sultansazlığı çevresindeki tarım arazilerinin sulanması için Gıcık Tüneli ile su alınması planlanıyor. Zamantı Nehri’nden su almayı amaçlayan Gıcık Tüneli Projesi’nin yapımına 1992 yılında başlanmış. Bugüne kadar bitirilemeyen tünelin 2014 yılında tamamlanması planlanıyor. Develi Ovası’na akıtılacak suyla 52 bin km2 alanda yaklaşık 20 bin çiftçinin sulu tarıma geçirilmesi düşünülüyor. Sultansazlığı ve çevresine su taşımayı amaçlayan proje kapsamında Zamantı Irmağından Develi Ovası’na yılda 103 milyon m3 su verilecek. Sistemin devreye girmesi, Zamantı bölgesindeki suyu azaltacağından alandaki doğal değerleri ve özellikle de nehirdeki iç su balıklarını olumsuz etkileyebileceği düşünülüyor. Projenin alandaki türleri nasıl etkileyeceğinin araştırılması gerekiyor.
