Antalya’nın 111 km. güneybatısında yer alan Elmalı ve çevresi, stratejik ve coğrafi konumu ile Neolitik Dönemden günümüze dek, kesintisiz olarak pek çok uygarlığın gelişmesine sahne olmuştur. Bölgede yapılan arkeolojik araştırmalar ve kazılar sonucu ortaya çıkarılmış olan yerleşim yerleri, mezarlar, mimari bulgular ve buluntular, bölgede farklı kültürlerin varlığına işaret etmektedir.
Gündoğan Mahallesi, İbrahim Elmalılı Caddesi üzerinde bulunan eski hükümet konağı, 2004 yılında müze olarak değerlendirilmek üzere, Maliye Bakanlığı tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edilmiştir. Yapıldığı 1941 yılından 1987’ye kadar ilçenin hükümet binası, daha sonra vergi dairesi ve bir bölümü öğretmen evi görevini yapmış olan ve mimari yapısıyla özel bir değere haiz bu yapının içerisinde, müze ihtiyaçlarına uygun biçimde değişiklik yapılarak, üçü zemin, sekizi birinci katta olmak üzere, on bir teşhir salonu oluşturulmuştur. Müze 13.06.2011 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Müze, ayrıca, laboratuvar, restorasyon atölyesi, konferans salonu ve ihtisas kitaplığı ile bir araştırma enstitüsü görevini de üstlenebilecek alt yapıya sahip bulunmaktadır.
ELMALI MÜZESİ’NDE NELER SERGİLENİYOR?
Elmalı Müzesi 2400 m2 yüzölçümlü, ikisi normal biri bodrum katı olan 3 katlı bir yapıdır.
Girişe göre soldaki 3 teşhir salonundan birinde yer alan 8 vitrinde, Elmalı Ovası’nın, Kalkolitik’ten Orta Bronz Dönemi sonuna kadar uzanan bir zaman dilimine ait eserleri, kronolojik bir sıralama ile tanıtılmaya çalışılmıştır.
Bağbaşı ve Karataş-Semayük kazılarından elde edilen bu eserler 8 başlık altında toplanmıştır. Sergileme Geç Kalkolitik Döneme ait Bağbaşı eserleri ile başlatılmış, Karataş-Semayük’ün Erken Tunç Dönemi eserleriyle devam ettirilmiştir. Teşhirin eğitici ve öğretici olabilmesi için, eserler hem tipolojik hem de bezeme tekniklerinin tanıtımına yönelik bir anlayışla yerleştirilmiştir.
Karataş-Semayük yerleşmesinin yaşam biçimini yansıtan çeşitli aletler, mühür, ağırşak, takı vb. buluntular yine tipolojik ve işlevsel bir düzenleme çerçevesinde ziyaretçiye sunulmuştur.
Bağbaşı’ndaki bir pithos mezarda bulunmuş birkaç kap ise bölgenin Orta Tunç Dönemine ait eserler olarak dikkat çekmektedir. İkinci salonda Kalkolitik ve Erken Tunç Dönemine ait, mezar ve depolama kapları olarak kullanılmış, pithos ve çömlek gibi büyük boyutlu kaplardan seçilmiş örnekler sergilenmektedir.
Bilgi panolarında Anadolu’daki tarih öncesi ölü gömme adetleri ile Semayük nekropolü hakkında açıklamalar yer alırken pithoslar üzerindeki bezeme tipleri, motiflerin anlamları ve önemi herkesin anlayabileceği bir anlatımla yansıtılmıştır.
Birinci katta, girişe göre sol yanda, Anadolu’nun tarih sonrası dönemlerine ait kronolojik bir cetvel vardır. Elmalı Bölgesi’ndeki ilk bilimsel araştırma ve kazıları başlatan, Kızılbel ve Karaburun mezar odalarının restorasyon projelerini yürüten, özellikle 60 yıl üzerinde çalıştığı Anadolu arkeolojisini bilim alemine tanıtan, “Türkiye’deki Amerikalı arkeologların duayeni” unvanına sahip değerli bilim insanı Prof. Dr. Machtel J. Mellink’in biyografisi yer almaktadır.
Likya’da rağbet gören yerel tanrılardan atlı ve sopalı koruyucu tanrı Kakasbos, avcılıkla bağlantısı olduğu düşünülen 12 tanrı, Helena ve Dioskur gibi adak stelleri ile bazı yazıtlı taşlara ait örnekler sergilenmektedir. Bilgi panolarında eserler ve yerel kültürler ziyaretçilerin anlayacağı biçimde tanıtılmaya çalışılmıştır.
3. vitrinde Hacımusalar-Karaçakır mevkiinde açığa çıkarılan lahit buluntuları ile Karaburun I, II ve Kızılbel tümülüslerine ait buluntular sergilenmekte ve tanıtılmaktadır. 4. ve 5. vitrinlerde Elmalı-Korkuteli civarında bulunmuş Geç Roma Dönemine aitbuluntular yer almaktadır. 6, 7 ve 8. vitrinlerde ise Bayındır Tümülüsü kazılarından elde edilen buluntular sergilenmektedir.
Sikke salonunda Likya şehir sikkeleri ile Roma İmparatorluk sikkeleri kronolojik bir düzen içinde sergilenmiş, bölgede sikke basan kentlerle ilgili bilgiler verilmiştir. Duvar panolarında ise sikke basım tekniği ile ilgili bilgi verilirken sikkenin tarihçesi, fotoğraflarla da desteklenerek, kronolojik bir düzen içinde verilmeye çalışılmıştır.
Birinci katın sol kanadında yer alan orta salonda Elmalı ve Korkuteli bölgelerinde bulunan Roma ve Bizans Dönemine ait sütun başlıkları, yazıtlı mezar sütunu, taştan bir idol ve yekpare bir taştan oyularak yapılmış vaftiz teknesi sergilenmektedir.
Yapının bodrum katında, sağda, envanterlik ve etütlük eserlerin korunduğu, farklı ebatlarda, dokuz oda vardır. Özellikle Semayük kazılarından elde edilen ve yüzey araştırmalarında toplanan malzeme (seramik parçaları, insan ve hayvan kemikleri, mimari ve analizlik örnekler) yayınlardan da kolay takip edilebilecek, bulunabilecek bir sistemde tasnif edilerek, bilimsel çalışma yapmak isteyenler için iyi bir etüt deposu oluşturulmuştur.
Girişe göre sol yanda, laboratuvar, çeşitli malzemelerin (temizlik, kırtasiye, bahçe gereçleri, teşhir malzemeleri vb. gibi) depolandığı 4 adet oda ile iskelet ve pithosların konulduğu geniş bir depo bulunmaktadır.
Müzenin 4000 m² lik açık teşhir alanında, Elmalı çevresinde bulunan Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait mimari parçalar, lahitler, yazıtlı mezar taşları, postamentler ve sütunlar sergilenmektedir.
Bahçede ayrıca, restorasyon atölyesi (100 m²) büyük bir havuz ile her mevsim hizmet verebilecek bir kafeterya (120 m²) da yer almaktadır.
Elmalı Müzesi’ne Nasıl Gidilir?
Antalya merkezine yaklaşık 110 km uzaklıkta bulunan Elmalı Müzesi, Antalya’nın Elmalı ilçe merkezinde bulunur. Antalya karayolu üzerinde bulunan Elmalı ilçe yön tabelalarını kullanarak bölgeye ve müzeye kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
