1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu projesi Türkiye’nin ulaşım hedefleri doğrultusunda 2000’li yılların başlarında tartışmaya açılan bir projedir. Mayıs 2007’de Proje taslağı tekrar gündeme getirilmiş ve köprünün ilk detaylarında 2 gidiş 2 geliş olmak üzere toplam 4 şeritli bir köprü yapılması düşünülmüştür. Köprü yapımı için düşünülen ilk güzergah bugün yapılan köprünün bulunduğu noktadan tamamen farklıdır.
Yazı Başlıkları
Boğaza Köprü Düşüncesi
Çanakkale boğazının iki yakasını birbirine bağlama düşüncesi yaklaşık 140 yıl önce düşünülmüş ancak hayata geçirilememişti. Joseph Isella isimli mühendis, bölgede yaptığı saha araştırması sonucunu 22 Şubat 1879 tarihinde dönemin padişahı II. Abdülhamid Han’a sundu.
Çanakkale Boğazı’nın en dar yerine kurulacak bin 500 metre uzunluğundaki metal demiryolu köprüsüyle sadece Gelibolu Yarımadası Anadolu’ya bağlanmayacak, İstanbul ve İzmir gibi iki önemli ticaret şehri de demiryolu üzerinden irtibatlandırılacaktı. Demiryolunun ana maliyeti 173 bin 940 kese idi. Osmanlı’nın içinde bulunduğu iç ve dış karışıklıklar sebebiyle proje hayata geçirilememişti.
Bu projeden yaklaşık 130 yıl sonra bu sefer Çanakkale Boğazının iki yakasını karayolu ile birbirine bağlayacak bir köprü yapılması planlandı.
Köprü Projesi
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu projesi Türkiye’nin ulaşım hedefleri doğrultusunda 2000’li yılların başlarında tartışmaya açılan bir projedir. Mayıs 2007’de Proje taslağı tekrar gündeme getirilmiş ve köprünün ilk detaylarında 2 gidiş 2 geliş olmak üzere toplam 4 şeritli bir köprü yapılması düşünülmüştür. Köprü yapımı için düşünülen ilk güzergah bugün yapılan köprünün bulunduğu noktadan tamamen farklıdır.
Köprü ve Otoyol projesi için ÇED raporları, belediye imar planları, güzergah belirleme işlemleri gibi bir çok etken sonucunda köprü için düşünülen ilk nokta 2009’un son aylarında Çanakkale boğazının en dar noktası olan Kilitbahir – Sarıçay hattı olarak düşünüldü. Ancak bu kararın ardından köprünün yapılacağı noktanın hem doğal hem de tarihi olarak büyük öneme sahip olması nedeniyle Mayıs 2010’da güzergahın değiştirildiği ve köprünün Lapseki – Sütlüce hattına yapılacağı açıklandı.
1915 Çanakkale Köprüsü
Bu süreçler sonrasında 2023 hedefleri doğrultusunda Marmara ve Ege bölgesinde planlanan yeni otoyol ve köprü projeleri kapsamında 26 Ocak 2017’de Çanakkale köprüsü ve otoyol yapımı için yapılan ihaleye 4 farklı ortak girişim grubu teklif verdi. 16 Yıl 2 Ay 12 Gün’lük teklif veren Daelim – Limak – SK – Yapı Merkezi Ortak girişim grubu ihaleyi kazandı.
Dünyanın En Uzun Orta Açıklıklı Köprüsü olan 1915 Çanakkale Köprüsü ve otoyol projesi için imzalar 16 Mart 2017 tarihinde dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan ve Güney Kore Arazi Altyapı ve Ulaştırma Bakanı Ho-In Kang tarafından atıldı. İmzalar atıldığında 2023 yılında otoyollarla beraber kullanıma açılacağı anlaşması yapıldı.
Köprünün her iki yönünde de 3 şerit olmak üzere toplam 6 şerit olacağı ve Köprünün Avrupa ayağı Gelibolu ilçe merkezinin 10 km güneyindeki Sütlüce köyünde, Asya ayağı Lapseki ilçesinin yaklaşık 2 km güney batısında olacağı açıklandı.
Bu imzalardan sonra temel atma töreni Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü olan 18 Mart 2017 tarihinde yapıldı.
1915 Çanakkale Köprüsü İnşaatı
Köprünün Avrupa ve Anadolu yakası taraflarında deniz içerisine dikilecek ayaklar için Sütlüce tarafına yapılan kuru havuz içerisinde kule kesonlarının imalatı yapıldı. Kuru havuz içerisinde imalatı yapılan keson temeli 74 metre genişliğe, 83 metre uzunluğa, 20 metre yüksekliğe ve 50 bin ton ağırlığıya sahip neredeyse bir futbol sahası büyüklüğünde.
Avrupa ve Asya yakalarında köprünün kule ayaklarının oturacağı deniz tabanına, çapları 2,5 metre olan toplam 368 demir kazık çakıldı. Asya tarafına ait kule keson temeli 16 Ocak 2019 tarihinde içi su doldurulan kuru havuzdan römorkörler tarafından çekilerek, denizle buluşturuldu.
Kule montajının tamamlanmasının ardından Ocak 2020’de köprü inşaatı için önemli bir yer teşkil eden kedi yolu montajı tamamlandı.
Köprü şantiyesinde imalatı yapılan tabliye bloklarının ilki 17 Haziran 2021 tarihinde Singapur bayraklı ‘Asian Hercules-III’ isimli yüzer vinç yardımıyla Asya yakasındaki Lapseki ilçesinde yapımı tamamlanan 680 metre uzunluğundaki yaklaşım viyadüğünün ucuna yerleştirildi.
Bursa’nın Gemlik ve Kocaeli’nin Gölcük ilçelerindeki fabrikalarda üretilen her biri yaklaşık 700 ton ağırlığındaki tabliyelerin sonuncusu 22 Eylül 2021 tarihinde yerleştirildi. ve Çanakkale Boğazının 2 yakası karayolu ile resmen birleşmiş oldu.
1915 Çanakkale Köprüsü Hakkında Bilgi
Köprünün bir uçtan diğer bir uca toplam uzunluğu 4608 metre, köprünün iki ayağı arasındaki orta açıklık, Cumhuriyetin kuruluşunun 100. yılına atfen 2023 metredir. Bu 2023 metrelik mesafe köprüyü Dünyanın En Uzun Orta Açıklıklı Köprüsü yapıyor.
Köprünün yapımı öncesi bu ünvan bin 991 metre ayak açıklığıyla Japonya’daki Akahsi Köprüsündeydi.
1915 Çanakkale Köprüsü 334 metrelik tepe noktası yüksekliğiyle dünyanın en yüksek kuleli asma köprüsü unvanına sahip. Deniz seviyesinden itibaren 318 metre kule yüksekliği ise Türk milletinin bağımsızlığını kazanmasındaki en önemli tarihlerden biri olan 18 Mart Çanakkale Zaferi’ni sembolize ediyor.
Her iki yakada 318 metre yüksekliğindeki kulelerin üst kısmı da Seyit Onbaşı’nın Çanakkale Savaşları’nda namluya sürdüğü top mermisini temsil edecek şekilde tasarlandı.
Deniz seviyesi ile köprü tabliyeleri arasındaki en düşük yükseklik 83 metre. Boğaz geçişi bölgesinde yönetmeliğe göre en düşük 70 metre yükseklik gemi geçişleri için güvenli.
Köprü Sözleşmesi
Yap-İşlet-Devret modeli olan Projenin yapım dahil toplam süresi 16 yıl 2 ay 12 gün olup, bu süre sonunda 1915Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne devredilecektir. Sözleşme künyesine göre 16 Mart 2018 tarihinde sözleşme yürülüğe girdi. Bu tarihi baz alırsak köprü 28 Mayıs 2034 tarihinde Karayolları Genel Müdürlüğüne resmi olarak devredilecek.
Devlet tarafından köprüye günlük 45 bin otomobil eşdeğer araç geçiş garantisi verildi. Köprü geçiş ücreti ihalenin sonuçlanmasının ardından otomobil eşdeğer geçişi 15 euro + % 8 KDV, otoyol kısmında da kilometre başına 5 cent + % 18 KDV olarak belirlendi. Otomobil dışındaki ağır tonajlı araçlar için bu fiyatlar daha yüksek.
1915Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu’na ait geçiş ücretleri, araçların OGS veya HGS hesapları ile ya da kredi kartı, banka kartı veya nakit ödeme seçenekleri ile tahsil edilebilecektir.
Çanakkale Köprüsü ve Otoyol Projeleri
1915 Çanakkale Köprü Projesi aslında 324 kilometrelik Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe Otoyolu Projesi’nin bir parçası. 1915Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi, Malkara ile Çanakkale arasında 1915Çanakkale Köprüsü’nü de içeren 88 kilometre otoyol ve 13 kilometre bağlantı yolundan oluşuyor.
Bu proje kapsamında köprünün yanı sıra, 2 adet yaklaşım viyadüğü, 4 adet betonarme viyadük, 12 adet köprü, 43 adet üst geçit, 40 adet alt geçit, 238 adet çeşitli ebatlarda menfez, 12 adet kavşak (Devlet yolu üzerindeki 6 adet kavşak dahil), 4 adet otoyol hizmet tesisi, 2 adet bakım işletme merkezi ve 7 adet ücret toplama istasyonu inşa edilmektedir.
43 üst geçidin 1 tanesi ekolojik üst geçit olma özelliğini taşıyor. Ekoloji üst geçit otoyol çevresinde bulunan yaban hayvanlarının veya çiftlik hayvanlarının yolun karşı tarafına güvenli olarak geçmesini sağlayan 40 metre genişliğinde yine üzeri toprak ile örtülmüş bir köprüden oluşuyor.
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyol Projeleri tamamlandığında Türkiye’nin batısında Kuzey Marmara Otoyolu, Osmangazi Köprüsü ve İstanbul – İzmir Otoyolu ile birlikte ekonominin can damarı olan bölgelerde otoyol ağı ve hızlı ulaşım hedefi tamamlanmış olacak.
Proje Balıkesir’in Savaştepe ilçesinden başlayarak Batıdan Çanakkale boğazını geçerek Tekirdağ üzerinden Kuzey Marmara Otoyolu ile bağlantı yapılarak İstanbul Boğazı geçişine yeni bir alternatif oluşacak.
1915 Çanakkale Köprüsü, Çanakkale’nin şanlı tarihine yakışır bir ihtişamda, bölgenin tarihi dokusunu anlatan kırmızı beyaz rengi ile ülkenin en büyük projelerinden biri olarak tarihteki yerini aldı. Çanakkale, kentin önemi ve dinamiğine uygun, estetik ve çağdaş bir asma köprü ile taçlanmış oldu. 1915 Çanakkale Köprüsü ile birlikte Avrupa ve Asya yakası 5. kez karayolu ile birbirine bağlanmış oldu.
Çanakkale Köprüsü yapımını üstlenen 1915Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme A.Ş. internet sitesinden daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Yazımınız sonunda İstanbul’un ulaşım ağının en büyük etkenlerinden biri olan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü yapım aşamaları ve tarihi hakkında bilgi için yazımızı okuyabilirsiniz.
